هه‌واڵی سه‌ركوتینه‌وه‌ی ئازادییه‌لی گشتی له كۆماری ئیسلامی، رۆژانه بڵاو ده‌بنه‌وه. كۆمار خۆی وێنه‌یان ده‌داته راگه‌یاندن. باسكی سڵینگێك، لاشه‌ی چه‌ندان مردووی پێدا شۆڕ بووه‌ته‌وه. دیمه‌نێكه مرۆڤایه‌تیی سه‌رده‌م ده‌یبێزێنێ. به‌ڵام پرسیار لێره له دڕندایه‌تییه‌كدا نییه كۆمار سی و پێنج ساڵه ده‌یكا، له‌وه‌دایه كۆمه‌ڵگه‌ی ناوده‌وڵه‌تی چۆن ئه‌م سیسته‌مه ده‌گرێته خۆی؟ ئاخۆ راستوێژیی ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌یه ناكه‌وێته به‌ر ته‌شه‌ره‌وه؟ كۆمار نه‌ك هه‌ر پێشێلكه‌ری مافی مرۆڤ و سه‌ركوته‌وه‌ی ئازادییه‌له، بگره هه‌ڵپه‌ی گه‌یین به چه‌كی ناوكه‌ییش ده‌دا. ناوده‌وڵه‌تی ده‌یه‌وێ به خۆشی رێی لێ ببڕێته‌وه، كه هه‌موو به‌ڵگه‌یه‌ك ئیسپاتیان كردووه، سیسته‌مێكه مل بۆ گوته‌ن و لۆجیك نادا و دانوستاندن به‌لایه‌وه كاوێژه. وێڕای هه‌مووی، كۆمار ده‌ست له‌ناو وڵاته‌یلدا ده‌گێڕێ و ده‌یانشێوێنێ. كۆمه‌ڵگه‌ی ناوده‌وڵه‌تیش په‌ك و به‌ڵای نییه.
له‌لایه‌كی تره‌وه، وڵاته‌یلی كه‌نداو ده‌یانه‌وێ بۆ هاوسه‌نگی له‌گه‌ڵ كۆمار، سیسته‌مێك دابنێن هاوشێوه‌ی وی بێ له هۆڤیه‌تی و بێ به‌زایه‌تیدا. چه‌ندان ساڵه به هاندانی راگه‌یاندنه‌كی و پشتیوانیی پووله‌كییانه‌وه، خه‌ریكی دانانی ده‌وڵه‌تێكی ئیسلامین به‌ڵام له عێراق و شام نه‌ك له‌لای خۆیاندا. ئه‌وان خه‌ریكی رابواردن و به‌زم ده‌بن. ئه‌وه‌ی گه‌مه‌كه‌ی گه‌رمتر كردووه سه‌رۆكی توركیه‌یه، كه سه‌رشێتانه له جیاتی هه‌موان سواری شه‌پۆله‌كه بووه. وه‌ك (ما كان) ه‌كه‌ی كۆماری ئیسلامی، مه‌ترسیی داعش ته‌نیا هارییه‌كه‌ی نییه، ئه‌وه‌شه، كه نه‌بادا كۆمه‌ڵگه‌ی ناوده‌وڵه‌تی دواجار مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بكا وه‌ك بارێكی سه‌پاو (امر واقع) . دێته‌وه بیر، سه‌ركۆمار و سه‌رۆك وه‌زیره‌لی ئیسرائیل له سه‌ره‌تای سه‌رهه‌ڵدانی ته‌نگژه‌ی داعشه‌وه له ده‌ی حوزه‌یران، گوتیان مخابنییه‌كه‌ی ئێمه بۆ ئوردن و كوردستانه. شیره‌تیان له ئۆبامه كرد به هاواری كورده‌وه بچێ ئه‌گه‌ر قه‌وما. وه‌ك ئه‌وه‌ی ئه‌وان تێی گه‌ییبوون داعش ده‌سه‌پێ. خۆشمان ده‌بینین شه‌ڕی عێراق دژی داعش له سه‌ره‌تاوه تا ئێسته به پاشه‌كشه و به‌زینی خۆی ته‌واو بووه. پێكه‌وه‌نانی حكومه‌تی تازه‌ش هیچی له باره‌كه نه‌گۆڕی. له‌م شه‌ڕه‌دا تاكه لایه‌ن كورده "ره‌نگه" ده‌سكه‌وتێكی پێ ببڕێ بێتو بزانێ. هیوای ئێمه بۆ "ده‌سكه‌وتی گه‌وره" دوای به‌هاناوه هاتنی ئه‌مه‌ریكه بۆ هه‌ولێر و كۆبان، سه‌ری هه‌ڵدا. بشێین سنووری خۆمان بپارێزین و ئه‌و ناوچه‌یله‌ی له باشوور و رۆئاوا دۆڕاندوومانه بیانستێنینه‌وه، سه‌ركه‌وتن ده‌به‌ینه‌وه له مه‌ودای نێزیك.
به‌ڵام له مه‌ودای دوور، ده‌بێ خۆمان یه‌كلا بكه‌ینه‌وه (ئێمه كێین؟) له‌پێناو گه‌یین به‌و ده‌سكه‌وته‌كه‌دا. وا نه‌كه‌ین دیسانه‌وه نابینه خاوه‌نی خۆمان. وا شیعه و سوننه به‌ره‌و هاری و دڕندایه‌تییه‌ك ده‌ڕۆن پێچه‌وانه‌یه به نه‌ریت و به‌هایه‌لی سه‌رده‌م. كۆمه‌ڵگه‌ی ناوده‌وڵه‌تی كێ ناڵێ دواجار "هیوای سه‌ركه‌وتنیان بۆ ناخوازێ"؟ ئه‌وان خۆیان بیانه‌وێ بچنه‌وه ساڵی فیل، دنیا چ په‌كی ده‌كه‌وێ؟ كورد ده‌بێ "بڕیار"ی هه‌بێ. یه‌كه‌م: له ئاست هاوسێیه‌لدا، سه‌رده‌می مێیه‌تی نواندن به‌كۆتا بێنێ. دووه‌م: حزبه‌یل ده‌ست له ململانه‌ی هیچوپووچانه‌ی نێوان خۆیان هه‌ڵگرن، كه منداڵیش زانیویه‌تی بۆ ده‌سكه‌وتی ناڕه‌وایه نه‌ك بۆ كوردستان. سێیه‌م: له شه‌ڕی داعشدا ده‌ركه‌وت ئێمه گه‌لێكین له خه‌می ژیانێكی سه‌رده‌مییانه‌دا. حزب و رۆشنبیری كورد ده‌بێ له پله‌ی ئه‌م رووداوه‌دا بن.
ئیتر وێنه‌ی گشتی: له‌لایه‌كه‌وه كۆمار به خۆی و شه‌گه و به‌گه‌یه‌كی هه‌یه‌تی وه‌ك: شیعه و عه‌له‌وی و حووسی له ده‌ره‌وه. له‌لایه‌كی تر: كه‌نداو به خۆی و پاره و راگه‌یاندن و ئیخوان موسلیمینه‌وه. سێیه‌م: ئه‌ردۆغانی گه‌رمكه‌ری شه‌ڕ. ئه‌م هه‌مووه له ناوچه‌یه‌كدایه كوردستانی پێچ داوه. قوڕێكه ته‌نیا بۆ رۆهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست هاتووه‌ته گرتنه‌وه ئه‌گینا میسر و وڵاته‌یلی تر له باكوری ئه‌فریقیه وا پێ ده‌چێ به‌ره‌و رزگاری له كاره‌سات بڕۆنه‌وه. رۆهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاسته‌كه‌یه به‌ره‌و شه‌وی تاری لێ ده‌خوڕێ.
له كوردستان، چه‌مووشییه‌كه‌ی ئاین به‌رهه‌می ناتێگه‌یشتن و ساده‌كاریی ده‌سه‌ڵات و رۆشنبیره‌كه‌یه‌تی. ده‌سه‌ڵاتی سیاسی و رۆشنبیر لاواندنه‌وه‌یه‌كی درۆزنانه بۆ ئاین ده‌كه‌ن و مه‌ترسیی گه‌وره‌ش لێره‌دایه. قسه‌ی خۆش ده‌كه‌ن بۆ مانه‌وه‌یان. پێیان وایه ئه‌وه نه‌كه‌ن لێیان راده‌په‌ڕن. به‌ڵام خه‌ڵك داوای پاراستنی ئاینی له‌وان نه‌كردووه. خه‌ڵك داوای دابینكردنی ژیانی دنیایی له ده‌سه‌ڵات ده‌كه‌ن. ئه‌وان بۆ خۆیان ئاین ده‌پارێزن و گرینگی پێدانی درۆزنانه ده‌بێته سه‌رهه‌ڵدانی سه‌ره‌ڕۆیی و چه‌مووشی له ئایندا. نموونه‌یه‌ك: له‌م رۆژانه په‌رله‌مانته‌رێكی لادین له به‌رنامه‌یه‌كی تیڤیدا، بێ هیچ بیانووێك قسه‌ی خۆی به سڵاو به‌بۆنه‌ی هاتنه‌وه‌ی ساڵی كۆچییه‌وه ده‌ست پێ كرد، كه زۆربه‌ی خه‌ڵك ئاگاشیان له‌و بۆنه‌یه نییه. شنگال و كۆبان هیچ بیانووێكیان بۆ ئه‌م لاواندنه‌وه فشه‌یه نه‌هێشتووه‌ته‌وه. میسر كه شوێنی ئه‌زهه‌ره وێرای وانه‌ی ئاین له به‌رنامه‌ی خوێندندا بداته لاوه پاش ئه‌وه‌ی سه‌باره‌ت به لاواندنه‌وه‌ی درۆزنانه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌وه، ئاینێكی چه‌مووش گه‌یییه كورسی و وڵاتی تێك دا. با ئێمه له پله‌ی شنگال و كۆباندا بین، كه بوونه‌ته پێناسه‌ی راستی كورده‌واری. كورد بۆ خۆی ئیسپاتی ده‌كا، گه‌لێكه شایه‌نی ئازادی و ژیانێكی سه‌رده‌می، دووڕوویی و لاواندنه‌وه‌ی درۆیانه‌ن گومان په‌یدا ده‌كه‌ن بۆ ئه‌م شایه‌نییه. ئه‌و به دوای چاره‌نووسێكدا وێڵه جیایه له‌وه‌ی كۆماری شیعه و ده‌وڵه‌تی داعشی سوننه. پێناسه‌ی كورد ئه‌م به‌دوا وێڵییه‌یه.
ئه‌و بابه‌تانه‌ی له کوردستان نێت دا بڵاوده‌کرێنه‌وه، بیروبۆچوونی خاوه‌نه‌کانیانه، کوردستان نێت لێی به‌رپرسیار نییه.