گۆرینی رژێمێك زۆر له‌وه ئاسانتره ره‌هه‌نده‌كانی مانه‌وه‌ی شوێن گره‌وه‌كه‌ی هاوته‌ریب بێنه‌وه له‌گه‌ڵ شێوازی حوكمرانیكردنی له‌داهاتودا، حوكمداریه‌ك كه جێگیركردنی پایه‌كانی به‌رێوه‌بردنی ده‌سه‌ڵاتی بۆده‌بێته ئه‌ركێكی له پێشینه‌ی هه‌ره‌پێویست، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر پارێزگاركردنه‌كه‌ی له‌سه‌ر حسابی بیروباوه‌رشۆرشگێریه‌كه‌ی بێت بۆ ئۆلیگارشیه‌تێك له‌ده‌ره‌وه‌ی ویسته هه‌میشه‌یی یه‌كه‌ی خه‌ڵك بی و بێت وبه‌بی رێگر خۆی فه‌رزكات. ئه‌و ماوه‌یه‌ی دوو هێزی دژ به‌یه‌ك ده‌كه‌ونه قۆناغه راگوێزان، ناتوانرێت روداوه‌كان ته‌عریف بكرێن و هێڵی دیار به ژێر ئامانجه‌كانیان دابنرێت، ئه‌و به‌رده‌وامیدانه به تێپه‌ربوونی كات درزێكی گه‌وره‌ی بی متمانه‌یی ده‌خاته نێوان خۆی كه‌ده‌سه‌ڵاته‌كه‌یه له‌گه‌ڵ جه‌ماوه‌رێك كه چاوه‌روانی سه‌رهه‌ڵدانی ده‌سه‌لاتێك ده‌كات كه رۆڵی راسته‌خۆی له دروست كردنیدا هه‌بووه، ووڵاتانی دیموكراسی له‌دوای پابه‌ند بوون به ری وشوێنه‌ده‌ستوریه‌كانی خۆیان و هه‌ڵكردن له‌گه‌ڵ بنه‌ماكانی ژیانی دیموكراسی، دوچاری هیچ جۆره گرفتێكی خۆخنكێن نابن له‌كاتی هه‌ڵبژاردنه گشتیه‌كاندا، ته‌نانه‌ت رێره‌وه‌ی خۆپیشاندانه‌كانیش به‌ره‌وگۆرینی خودی رژێمه‌كه‌ش بروات وجاری هه‌ڵبژاردنی به‌روه‌خت به‌ناو جه‌ماوه‌ردا بڵاوبێته‌وه، هۆكاری جه‌وهه‌ری له‌م نێوه‌نده‌دا بۆئه‌وه ده‌گه‌رێته‌وه حزبی ده‌سه‌ڵاتدار و ئه‌وه‌ی له ئۆپۆزسیۆنیشدایه هاوران له‌گه‌ڵ یه‌كتری كه یاسا و مه‌سه‌له نه‌ته‌وه‌یی یه‌كان له‌به‌رچاوبگیرێن و رێز له ئیراده‌ی گشتی شه‌قام بگیرێت، ده‌وتوانین ووڵاتی پورتوگال بنمونه بهێنینه‌وه كاتی كه‌وته ناو قه‌یرانی دارایی، حكومه‌ت و ئۆپۆزسیۆن داوای قه‌رزیان له سندوقی دراوی نێوده‌وڵه‌تی كرد. په‌یوه‌ندی كۆمه‌ڵگاو تاك له‌لایه‌ك و نوخبه‌ی ده‌سه‌ڵاتدار له جیهانی رۆژهه‌ڵاتیدا له‌لایه‌كی تر هیلامیه‌و هیچ ده‌مێك نه‌بۆته هه‌وێنی دروست بوونی هارمۆنیایه‌ك به‌رودانی پێشهاتی نه‌خوازراو پشێوی و بی بروایی جه‌ماوه‌ری لێنه‌كه‌وێته‌وه، به‌رله‌وه‌ی خواستی گشتی ببێته‌ئه‌وله‌ویات، راسته‌وخۆ ئایدۆلۆژیاو پرسی وروژاندنی دینی وه‌كو ئه‌لته‌رناتیڤێك خه‌تێكی چه‌وت به‌سه‌ر كۆی پرۆسه سیاسه‌كه‌و ده‌سكه‌وته ئابوریه‌كان داده‌هێنێت، ئه‌م راستیه‌ش فاكته‌رێكی زانستیانه‌ی هه‌مووده‌م كاریگه‌ره واده‌كات حزبه‌كان به‌تیۆری مانه‌وه‌ی ئه‌به‌دی سه‌ركرده كاریزماكانیان حوكم بكه‌ن و به‌رێگه‌چاره‌ی دژه‌رای ناپێویست درێژه به‌داخراوبوونی خۆیان بده‌ن دواجار نه‌توانن له‌به‌رگی حزبه ته‌قلیدیه سۆسیالیسته‌كان بچنه ده‌ره‌وه، له‌مه‌ش زیاتر دیدێكی فاشیانه‌ی رانه‌گه‌یندراو كۆنترۆڵی بیركردنه‌وه‌ی[تاك، عه‌شیره‌ت، ئینتمای ئایینی] ده‌كات و هه‌موو رێگه‌شه‌رعی و ناشه‌رعیه‌كانی دوورله‌ئه‌خلاقی سیاسی، هه‌ڵایساندنی جه‌نگێكی سایكۆلۆژی له‌گه‌ڵ خه‌ڵكه‌كه‌ی به‌ره‌وا ده‌زانێت. ئه‌وه‌ی ئێستا له‌ووڵاته‌عه‌ره‌بیه‌كان، روده‌دات، سه‌ره‌تایه‌كی كراوه‌یه‌و كۆتایی یه‌كه‌ی له‌خه‌یاڵدانی هیچ سیاسی و به‌خت گره‌وه‌یه‌ك دیارنیه، تادێت زاڵ بوونی هێز ده‌بێته‌ئه‌وكۆڵه‌گه ئابوریه‌ی له‌فرۆشتنی چه‌كه‌وه خۆی بینا ده‌كات، شه‌ری نێوان لایه‌نه‌كان له‌وه ده‌رچووه به‌رگریكردن بێت له‌شه‌رعیه‌تی دیموكراسی و ده‌سهاته‌كانی به‌ڵكو پێنگاڤێكی مه‌ترسیداری سڕینه‌وه‌ی یه‌كتریه، ئیخوان له هێزێكی مه‌ده‌نی زوڵملێكراوه‌وه به ماوه‌ی كه‌متر له‌سالێك دیاریه‌كه‌ی ناساندنی بوو به‌رێكخراوێكی تیرۆریستی، زۆرینه‌ی ده‌نگه‌به‌ڵی كان بۆده‌ستووری هه‌مواركراوی تازه، ئیخوان وهاوبیره‌كانی بۆئه‌به‌دخۆیان و به‌دیهاتنی خه‌ونه‌كه‌یان له‌قالبی نه‌هاتنه دی ئامانجه‌كه‌یان ده‌دات، گروپه شه‌ركه‌ره‌كانی سوریا له هێزێكی نیشتمانیه‌وه بونه‌ته ترسناكترین مرۆڤه‌كانی سه‌ر دونیا مه‌زهه‌ب سه‌ری شه‌ریعه‌ته‌كه‌یان ده‌برێت، ئیرهاب له‌م ده‌ڤه‌ره بۆته گێژاوێكی ده‌ربه‌ست نه‌هاتوو ئافه‌تێكی ئیقلیمی و نێو ده‌وڵه‌تی، ده‌وڵه‌تانی چاودێر به‌دیلی ئه‌سه‌د ورژێمه‌كه‌ی به‌دیناكه‌ن له‌به‌رئه‌وه‌ش ئه‌مه‌ریكایاری چاوشاركێی مشك وپشیله به‌هاوكاری روسیاو ئێران ده‌كات، له‌هه‌مان كاتیشدا تووشی ره‌خنه‌ی هاوپه‌یمانه‌كانی به‌تایبه‌ت ئیسرائیل هاتووه ده‌رباره‌ی سیاسته ده‌ره‌كیه‌كانی، له‌و تێروانینه مێژوویه‌ی دیموكراته‌كان ته‌نها قسه‌ی زۆرده‌كه‌ن و كردار له‌به‌ده‌ست هێنانی نازناوی پاداشتی نۆبل به‌قوربانیه زۆره‌كانی شه‌ره‌كان ده‌بینن، سه‌ركه‌وتنی دبلۆماسیه‌تی روسیا له‌به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌ریكا كاتی ئۆباما هه‌ره‌شه‌ی به‌كارهێنانی هێزی كرد جبه‌خانه كیمیاویه‌كی سوریا، به‌ڵگه‌ی به‌رودادانه‌وه‌ی كاربه‌ده‌ستانی كۆشكی سپیه، كه‌بوه‌ته‌شه‌ریكی چاره‌سه‌نه‌كردنی دۆخی سوریا. حكومه‌ته‌ی مالكی زۆرباش توانی خۆپیشانده‌ره‌كانی ئه‌نبار و داخوازیه‌كانیان هاوجوت بكاته‌وه له‌گه‌ڵ بوونی قاعیده‌و پشتگیری ئه‌نجومه‌نی ئاسایش بۆ پرۆسه سه‌ربازیه‌كه‌ی به‌ده‌ست بهێنی، وای لێهاتووه بینینی خۆپیشانده‌رێك ببێته‌وێناكردنی چه‌كدارێكی داعش و كاری تیرۆریستیه‌كانیان، له‌كوێی ده‌وڵه‌تێك و یاسایه‌ك هه‌یه، عه‌شائیر نوێنه‌رایه‌تی سیستمێكی سیاسی و ته‌مسیلی دیموكراسیه‌ت بكات به‌به‌گژاچونه‌وه‌ی سوپاو تێكدانی دام و ده‌زگاكان وسوتانی كه‌ل و په‌ل و دیكۆمێنته‌كانی، ؟ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئابووری عیراق پرسیاربڕی ده‌وڵه‌تانی هاوپه‌یوه‌نده به كه‌یسی عیراق و كۆمپانیاكانی ده‌رهێنانی نه‌وت و غاز تیایدا گره‌و به‌ژیانی خۆیان ده‌كه‌ن، له‌وه‌ی له‌م بارودۆخه به جی ده‌مێنێته‌وه، دۆخی سیاسی هه‌رێمی كوردستان و فاكته ئابوریه‌كه‌یه‌تی كه‌به‌هۆی راكێشانی بۆری بۆتوركیا ده‌كه‌وێته‌سه‌رنه‌خشه‌ی جیهانی ووزه، هه‌رێم له‌سه‌روبه‌ندی پێكهێنانی حكومه‌تێكی نوێدایه‌و چه‌ندین ته‌حه‌ددای هاتونه‌ته پێش و تیایدا قودره‌تی هێزو لاینه‌سیاسه‌كان بۆ پرسی نیشتمانیه‌كان ده‌كه‌وێته‌به‌رنه‌شته‌رگه‌ری كۆمه‌لێك پرسیاری جدی، كه چۆن به‌هه‌موویان نه‌خشه‌یه‌ك وستراتیژیه‌تێك به‌باڵای پێویستیه‌كانی خه‌ڵك بۆئایینده ده‌خه‌نه به‌رده‌م راپرسیه‌كی سه‌رتاسه‌ری، ؟ئایا سیاسه‌ت لای ئێمه ئاماده‌یه‌له گری كلاسیكیه‌كه‌ی ده‌رچێت و خزمه‌ت به‌دۆخه نه‌ته‌وه‌یی یه‌كه‌ی بكات؟ یان ئابووری و ده‌وڵه‌مه‌ندی هه‌رێم ده‌مانخاته به‌ركێبركی یه‌كی هاوشێوه‌ی عیراق، پێگه‌و دراو جێگای فیكروفه‌لسه‌فه‌ی داهێنان ده‌گرێته‌وه؟ سه‌رجه‌م ووڵاته‌كان له‌كاته ناسكه‌كاندا په‌نا بۆ سوودوه‌رگرتن له‌توانا سه‌ربازیه‌كانیان ده‌به‌ن، ئابووری به‌هێز یه‌كسان ده‌كه‌نه‌وه له‌گه‌ڵ ئاسایشی نیشتمانی، حكومه‌تی عیراق داوای یارمه‌تی له‌ئه‌مه‌ریكا ده‌كات به‌ڵام هێزه ئاسمانیه‌كه‌ی له‌روبه‌روبونه‌وه‌ی تیرۆریستاندا سه‌ركه‌وتنی ڤیدیۆیی تۆمارده‌كات، وه‌ختی ئه‌وه هاتووه هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان به‌ناوه‌رۆك بكرێت و موحتاجی فرۆشتنی چه‌ك و وه‌لاْ نه‌بن، بۆ دابین كردنی بژێوی خۆیان خێزانه‌كانیان، كۆمپانیاكان له‌سه‌روبنی جیهانه‌وه بۆقازانج دێنه كوردستان، ده‌كرێت ئێمه‌ش ده‌رفه‌ت له‌ئارامی ئاسایشی هه‌رێمه‌كه‌مان ببینین بۆپاراستنی ژێرخانی وڵاته‌كه‌مان زه‌خیره‌ی مرۆیی به‌كاربهێنین كه بریتیه له ده‌ستی كاری ناوخۆیی، به‌جۆرێك هاوڵاتیان واهه‌ست بكه‌ن كه ده‌نگدانیان مانای پیاده‌كردنی مافێكی سروشتی خۆیانه نه‌وه‌ك تاده‌نگدانێكی تر بیریان لێنه‌كرێته‌وه‌و دواكه‌س بن سوود له‌داهاتی ووڵاته‌كه‌یان ببینن، ئه‌مه‌ش رێگا خۆش ده‌كات له قۆناغی ده‌وڵه‌ت بوندا هه‌مان ئاریشه‌ی ئێستامان تووش نه‌بێت و له‌كه‌شێكی ئاسوده‌دا ژیان بكه‌ین.